La Santo-Baumo :
Liò soubeiran dóu Coumpagnounage, ounte forço naturalo e tradicioun poupulàri se counjugon. 

Representacioun simbouli e us poupulàri

La Santo-Baumo Naut liò sacra despièi di tèms quasi inmemouriau, mai à qu, à que devèn aquesto sacralisacioun ?

La mountagno caup uno baumo que tresploumbo uno fourèst quàsi primàri, sourtido de la darierro glaciacioun.

La baumo viro à l’uba.  
  Se dis qu’es aquesto ourientacioun, que se duerb devers lou liò dis óurigino, que la rendié sacrado...
 

Parèis que sarié estado un naut liò de sepulturo de dignitàri regiounau :  
  De que sarié descubert quouro li 14 m de soun souto sòu saran cava ( ço que jamai s’es fa) ?

Lou sèti sarié esta tambèn un endre d’espressioun di coumplementàri :    
  La baumo estènt la ginecèu, la partido feminino, e subre la mountagno l’androugine, la partido masclo, estènt marcado pèr lou «Sant Piloun». 

Aquest noum vendrié d’un piloun tanca (dóu meme estile que lou que s’atrobo à l’intrado de Sant-Meissimin), éu meme proubablamen precedi pèr uno pèiro levado.

La glèiso, respeitant aquesto pratico culturalo anciano counservara en la capello levado lou noum dóu liò : La Capello dóu Sant-Piloun (ounte uno partido d’aquest Sant-Piloun es incastrado dins la muraio). 
Avans que li bassacado telurico qu’emanoun dóu sòu ounte li forço bioulougico di vegetau soun  cousiderado, devers lou siècle voungen, coume l’emanacioun dóu diable, lis ome venien dins aquest liò se soumetre à-n-aquéli forço regenerarello qu’aurien agu lou poudè de favourisa si descendènci « sauva lou crèis »…  
Li bastissèire utilisavon àutri-fes aquéli forço pèr óurienta li glèiso…

De que n’en sourgento di pratico Celto dins aquest liò ?
La tradicioun di Celto estènt ouralo, la souleto referènci resto lou tèste de Luca (Siècle proumieren après J-C.) que parlo d’uno fourèst sacrado, jamai sacrejado, proche Marsiho,

mai res laisso pensa que sarié aquelo de Santo-Baumo... 


 
Pamens, pèr pousqué coumprendre aquèst liò, fau lou «perpensa» despièi l’entita «fourèst-Baumo» : N’es-ti pas li pelegrinage qu’encitèron Papo, counte e rèi à jita l’endrechiero fin de prouteji lis aubre seculàri ?
Au pount qu’au jour d’uei aquest sèti es devengu un sèti pilot dóu dispousitiéu éuroupen Natura 2000.

Mai apara la fourèst, es tambèn acountenta li prouvençau que, despièi la niue di tèms, venièn  à la Santo-Baumo e d’aquest biais,  li grand persounage, se marcavon uno meno «poulitico» dins lou dre fièu di creisènço poupulàri.

Dins aqueste liò di «de fegoundita», de femo, di parèu, venién cerca l’espèr d’aguè d’enfant quouro damo naturo i’avié pas baia la faculta de pousquè n’en faire un. Santo-Baumo èro tambèn un liò «magi» pèr councretisa sis amour, lou liò de la «verita divino» que devié faire vo desfaire lis  unioun, li fiançaio, vo li maridage :
- S’edificavon di castelet de pèiro que devié teni au tèms pèr counfierma uno unioun futuro.
- Assajavon de trepassa lou passàgi estrechoun dóu roucas lou Canapé, man dins la man, pèr s’assegura de la tengudo dóu parèu…
- Piei, coume n’i’aguèsse  toujour pas proun, escrincelavon li pèiro de gravaduro que semblon de ferre de chivau ( qu’eisistavon ja mai qu’apartenien i Coumpagnoun) : eron en verita de signe seissuau !
- Enfin se poudié tambèn jita uno pèço traucado dins la baumo i dardèno.

Quouro uno mama acouchavo e que li pichot la vesien pas despièi quauque tèms, ié disien, jusqu’aro, qu’èro  anado cerca lou pichoun dins la baumo is iòu dins lou massis de Santo-Baumo !

 

L'ouratòri de «Mïeto» 

Clica sus l'image pèr la regrandi 

La tradicioun di riban

Demié aquéli tradicioun poupulàri, s’atrobo dins lis escri de De Haitze «Descripcioun de Santo-Baumo» en 1695 traslatado pèr lou reire ecomuson, la tradicioun prouvençalo que counsistavo de plaça de riban suto de bastoun, d’aubre, li grasiho de la capello que curbissien uno grando partido dóu cap de santo-Baumo, ço que fasié enrabia li religious que li boutavon foro  fourèst.
Se vèi de tèms en tèms boulega à l’agrat dóu vènt quàuqui pichot pedas d’estofo vo de riban mes sus de caiau, vo estaca à de bastoun tanca dins lou rò vo enca dreissa demié li pèiro.
Emé li triangle vo li piramido facho de dous bastoun, vesèn tambèn souvènti-fes lis arcèu fa emé lou pleg d’uno vergo.
Aquésti mounumen soun tant noumbrous e tant de cop refa que vesèn d’en pertout bèn que li vènt lis esvarton, li religious d’aquest desert acabon chasco fès que van au sant piloun aquéli qu’an resista à la vioulènci di vènt.
 
 
 
De Haitze, 1695
 
S. BASTARD, direitour dóu museun dóu coumpagnounage, penso qu’aquesto anciano pratico poupulàri sarié bessai à l’óurigino di coulour coumpagnounico, dins soun libre «Lou coumpagnounage» (pp.187 e 188).
Agricol Perdiguier, l’ome qu’assajè de reuni li diferènt devé, descri em’uno grando precisioun lou port di riban de coulour : Es curious bord que sa soucieta, à passa tèms èro pas pourtado sus li pelegrinage.
Dins tout ço qu’es avans, es  dificile de destria mounte es la plaço de la realita,vo la de l’imaginàri, la dóu sacra e aquelo dóu proufane, forço message soun esta perdu, escafa, óublida, fin que pousquessian emé noste moudernisme coumprendre coumpletamèn lou sèns d’aquésti liò e legi au travès d’aquèu simbole.
Pamens aquéli dimenssioun que se podon pas defugi pèr l’equilibre uman, counciènt vo incounciènt que encuei coundiciouno toujour nosto vido. (cf.Karl Jung).

 

L’Ouratòri de Mïeto i barri de Nans e dóu Plan d’Aups

Fotò A.PAILLAUX

 

 

Coumpagnounage à Santo-Baumo

Li tres foundadou  soun lou rèi Salomon, lou paire Soubise, e Mèstre Jaume.

Es la counstrucioun dóu Temple de Jerusalem que mandara aquest mouvamen, milo an avans l’eisistènço de Marìo-Madaleno.
Lou rèi Salomon es counsidera, enca vuei coume lou tipe meme de la sagesso óurientalo. 
Segound Agricol Perdiguier, li Coumpagnoun revenèn de Judèio se sarièn acampa à Santo-Baumo avans de se reparti dins li vilo prochi.
A l’entour de la presènci de mèstre Jaume à Santo-Baumo, d’istòri graviton.
Pèr d’ùni,  sarié esta sagata dins aquest liò e sepeli à l’entour. Pèr quàuquis un sarié esta simplamèn blessa….

Mai la questioun essencialo es de saché pèr que an fa la chausido de la Santo-Baumo pèr aquelo tradicioun ?

Es de segur à causo de l’impourtanço, au travès dóu tèms, d’aquest naut liò dins lou quau poudié se passa que di gràndi causo ! 
Mèstre Jaume Lou Rei Salomon Lou paire Soubise

De qu’es lou Coumpagnounage ?

Es un mouvamen oubrié basa sus uno soulidarita entre lis ome, la trasmissioun dóu sabé e l’ameiouracioun permanènto dóu saupre-faire au travès meme di generacioun :
Es la fraternita d’ome au travai liga, en mai pèr de partimen (partage) esperituau. 

Lou Coumpagnounage es na à-n-uno epoco tras que duro pèr la coundicioun dis oubrié mounte se desseparavo pas l’esperit de la man, lou trabai manuau di capacita inteleitualo.
En proumié un mouvamen esclafi, que regroupavo Mèstre e oubrié segound de ierarchio bèn establido e de reglo de founciounamen.
Li Devé, qu’èron parteja en n-un mouloun de soucieta basado sus li foundadou : lis enfant de Salomon, lis enfant de mèstre Jaume e aquéli dóu paire Soubise.
Aquéli reparticioun baiéròn au travès dóu tèms de gràndi rivalita mounte li coumpagnoun se recouneissièn pas segound sa soucieta, se picavon de bon, quàuqi fes meme sus de prat bataié ( Lou Mèstre dins Calendau parlo d’uno bataio dins la plano de la Crau, mai lis istourian n’an ges trouba de traço).
Dóumaci lou trabai countinuous d’Agricol Perdiguier (óuriginàri  de mouriero proche Avignoun) espelira, en 1889, l’Unioun Coumpagnounico, mouvamen unitàri d’uno partido dóu Coumpagnounage.

Passant dóu degrat d’aspirant à n-aquèu de coumpagnoun, li sòci aprenon soun mestié encò di coumpagnoun istala, se fourmo dins de «caienno» ( vo oustau de coumpagnoun), tengudo pèr di «Maire».
Li Coumpagnoum an un escaìs-noum que porton si qualita majo e sis óurigino geougrafico eisèmple : «Prouvençau lou devoua» vo «Tourangeau lou deciple dou lume».
Pèr pousqué  aprene soun mestié   e se perfeissiouna, se desplaçon dins tout lou païs : es lou «Tour de Franço».

Quàuqui-fes dins l’Éuropo touto, lou cap-d’obro que faran marcara l’acabado de soun camin de fourmacioun proufeciounalo, mai de segur n’arrestara pas soun perfessiounamen perpetuau.

Aujourd’uei d’unis ome pouliti cercon de garda lou saupre-faire dis ancian dins lis entre-preso : sufirié que virèsson si regard devers lou coumpagnounage que, despiei bèn de tèms, a marca (l’astrado), «lou camin»

 

Li piado dóu Coumpagnounage à Santo-Baumo

Au nivèu istouri, lou pelegrinage di Coumpagnoun troubavo soun óurigino au siècle VXII vo au siècle XVIII, atualamèn avèn ges de doucumen que farié ana mai avans.
En 1695, De Haitze n’en parlo pas... 
Segound li Devé, lou passage à Santo-Baumo èro uno óubligacioun, siegue à la fin de soun Tour de Franço siegue pendènt.
Lou passage à la baumo es à la fes lou biais de reveni is óurigino, devers un foundadou, Mèstre Jaume, e un óumenage respeituous devers la Santo patrouno siéuno Marìo-Madaleno.
Quàuquis edifici (ouratòri, capello, simple roucas, estatuo, baselico de Sant-Meissimin…) porton si simbole especifi grava dins la pèiro.

A la fin dóu siècle XIX, belèu avans, li coulour èron croumpado encò Audebaud à Sant-Meissimin e gravado (frapado) à Santo-Baumo.
A l’óurigino èron marcado emé de ferre cremant ( pèr l’Assouciacioun Oubriero soulamen).

Vuei, lou païsage Coumpagnounico francés es fa de tres soucieta que se recouineisson demié éli :

- L’Unioun Coumpagnounico di Devé Uni, la mai anciano (1889)
- L’Assouciacioun Oubriero di Coumpagnoun dóu Devé dóu Tour de Franço (1941)
- La Federacioun Oubriero di Mestié dóu Bastimen (1952)

Marco di coumpagnoun sus un ouratòri dóu camin di Rèi : «Mïeto» 
 

Uno Carto signado (grafignado) pèr li diferènti soucieta douno poudé i Fraire Douminican, gardian dóu santuàri de Santo-Baumo, de boundouna li coulour e de faire signa lou libre de passage di Coumpagnoun à la baumo

Veiren dins la Baumo de Marìo-Madaleno li veiriau realisa pèr lou Coumpagnoun «Pèire Petit» dins lis annado 1980 : Representon de partido de l’evangèli  auquau se mesclon de simbole e de coulour Coumpagnounico.
Vèire l’oubrage de l’Ecomuseun sus li veiriau de Santo-Baumo (2010).

De nouta : L’iscripcioun pèr l’UNESCO dóu Coumpagnounage au patrimòni culturau inmateriau de l’umanita, lou 16 de nouvèmbre de 2010 

Marìo-Madaleno, patrouno di Coumpagnoun.

 

Relico Mariò Madelano

Dedin de la Baumo 

 

Fotò A.PAILLAUX.


 
Darrieramen, pèr la fèsto di Rampau 2011, un Coumpagnoun a souveta bouta soun Cap-d’Obro dins la fourèst de Santo-Baumo, à la debuto dóu camin dóu Canapé :
Uno oubelisco en l’ounour di tradicioun dóu Coumpagnounage.

Cap-dObro dóu Coumpagnoun,gravadou e coupaire de pèiro, «Languedoc cor Sincère» 

Clica sus l'image pèr la regrandi 

 

L’Acabado

A Santo-Baumo, s’atrobo uno Naturo quasi-sencèro, coume l’an couneigudo li proumié group uman qu’an fa espeli nòsti soucieta (resoun essencialo pèr l’apara).
Se presento à nautre coume un di darrié naut liò mounte regno l’Esperit. 
Poudèn encaro legi à travès li simbole, vo simplamen cerca à counèisse, sènso pèr cop d’astre lis aparia à n-uno religioun.

La Tradicioun Primourdialo a despièi forço tèms mena nòstis àvi pèr qu Èstre èro mai impourtant qu’Avé.

Encuei, aquest escart pos que nous faire perpensa sus nosto coundicioun e de mira li toco de nòsti soucieta. 

Iscripcioun suto lou sus de l’oubelisco 

Clica sus l'image pèr la regrandi

De soun coustat, lou Coumpagnounage estènt soun ancianeta, si tradicioun, la qualita de sis ome e dóu trabai realisa, se presento à nautre, vuei, coume un poutènt courènt pourtadou de moudernita.
Un tras que magnifi presènt pèr li generacioun à veni, eiço  pau rejougne, emé l’umilita siéuno, la poutènci de l’esperitualita que s’eisalo dóu role de Marìo-Madaleno dins aquest liò e de soun espetaclouso moudernita pèr lou message d’universablelita que porto.

La Santo-Baumo es un liò fourmidable de rescontro demié la Naturo emé si mouvamen, au service de tóuti lis ome e de sis acoumplimen. 
 
Andriéu PAILLAUX - Jan Mar THENOUX. 
Pèr tout endico coumplémentàri, poudès vèire emè

 

Cap-dObro dóu Coumpagnoun,gravadou e coupaire de pèiro, «Languedoc cor Sincère»

 

Iscripcioun suto lou sus de l’oubelisco
 

Fotò A.PAILLAUX